Είναι ανθεκτικοί, αόρατοι και άκρως επικίνδυνοι. Πρόκειται για «δολοφόνους» που κάθε χρόνο σκοτώνουν τουλάχιστον 33.000 ανθρώπους στην Ευρώπη.
Ο λόγος για τους υπεριούς (superbugs) που «χτυπούν» αλύπητα κυρίως στην Ιταλία και στην Ελλάδα.
Τα συμπεράσματα της νέας έρευνας του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) είναι κάτι παραπάνω από ανησυχητικά. Οι υπεριοί είναι πλέον τόσο δυνατοί όσο ο ιός της γρίπης, της φυματίωσης και ο HIV…. μαζί! Είναι η μεγαλύτερη απειλή της σύγχρονης δημόσιας υγείας. Σύμφωνα μάλιστα με τις εκτιμήσεις των ερευνητών μέχρι το 2050 τα superbugs μπορεί να έχουν σκοτώσει έως και 1,3 εκατ. ανθρώπους στην Γηραιά Ήπειρο.
Στην έρευνα εξετάστηκαν 5 υπεριοί και η δράση τους σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Όπως προέκυψε τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι είναι πιο ευάλωτοι στο να προσβληθούν, ενώ οι υπεριοί αναπτύσσονται κυρίως σε νοσοκομεία και κλινικές. Ενδιαφέρον στοιχείο είναι και το γεγονός ότι φαίνεται να έχουν και ταξικό χαρακτήρα, καθώς όσοι έχουν μικρότερα εισοδήματα είναι πιθανότερο να νοσήσουν από αυτούς.
Τα συνήθη μέτρα υγιεινής όπως το τακτικό πλύσιμο των χεριών, η λελογισμένη λήψη αντιβιοτικών και η γρήγορη διάγνωση και συνταγογράφηση θα μπορούσαν να αποτρέψουν έναν αριθμό θανάτων. Αλλά αυτό δεν είναι αρκετό όταν μιλάμε για υπεριούς. Ένα ακόμη στοιχείο που προέκυψε είναι το ότι φαίνεται ότι το 70% των βακτηρίων που μπορούν να προκαλέσουν μόλυνση είναι ήδη ανθεκτικά σε τουλάχιστον ένα αντιβιοτικό που χρησιμοποιείται συνήθως για τη θεραπεία τους. Η λαίλαπα των νέων σούπερ – ιών δεν σταματάει μάλιστα ούτε και στην τελευταία λύση… τα πιο ισχυρά όπλα αντιμετώπισης τους, τα πιο δυνατά αντιβιοτικά, τις καρβαπενέμες.
Γιατί συμβαίνει αυτό; Τα βακτήρια αναπτύσσουν αντοχή στα αντιβιοτικά φάρμακα σε μεγάλο βαθμό μέσα από μια φυσική εξελικτική διαδικασία, αποδεικνύοντας τη δαρβινική θεωρία της «επιβίωσης των ισχυρότερων». Καθώς η ιατρική κοινότητα αναπτύσσει φάρμακα για την καταπολέμηση μικροβίων, ορισμένα από αυτά, αναπόφευκτα ξεκλειδώνουν μηχανισμούς για να επιβιώσουν, παρά τις προσπάθειες της ανθρωπότητας να τα καταπολεμήσει. Όσα από αυτά επιβιώνουν, πολλαπλασιάζονται γρήγορα και με την πάροδο του χρόνου διαδίδονται, εξαπλώνονται και μολύνουν περισσότερους ανθρώπους. Καθώς οι γιατροί ανταποκρίνονται συνταγογραφώντας ισχυρότερα φάρμακα για την καταπολέμησή τους (ή οι ασθενείς λαμβάνουν από μόνοι τους, χωρίς ιατρική συνταγή), όλο και περισσότερα βακτήρια συνεχίζουν να εξελίσσονται και η ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά ή αντιμικροβιακά φάρμακα εξακολουθεί να ενισχύεται.
Η Ελλάδα στη «μαύρη λίστα»
Τι συμβαίνει στην Ελλάδα; Βρισκόμαστε στην κορυφή της ζώνης κινδύνου, μετά την Ιταλία. Πιο συγκεκριμένα στην Ιταλία καταγράφηκαν 10.762 θάνατοι από ανθεκτικά στα αντιβιοτικά βακτήρια το 2015, ενώ στην Ελλάδα σημειώθηκαν 1.626 θάνατοι, γεγονός που την ανεβάζει στη δεύτερη θέση επικινδυνότητας βάσει της θνησιμότητας σε συνάρτηση με τον πληθυσμό της.
Το ότι η χώρα μας βρίσκεται στην «μαύρη λίστα» δεν προκαλεί έκπληξη αν σκεφτεί κανείς ότι μόλις πριν 3 χρόνια, το 2015, η Ελλάδα «στέφθηκε» πρωταθλήτρια στην κατανάλωση αντιβιοτικών στην κοινότητα με 36,1 ημερήσιες δόσεις κατά μέσον όρο ανά 1.000 κατοίκους, όταν ο μέσος όρος στις χώρες της Ε.Ε. ήταν 22,4 ημερήσιες δόσεις ανά 1.000 κατοίκους. Σύμφωνα με παλιότερη έρευνα του ECDC στην Ελλάδα εκτιμάται ότι το 15%-20% των αντιβιοτικών που προμηθεύονται οι πολίτες από τα φαρμακεία γίνεται χωρίς ιατρική συνταγή.
Tα πιο απειλητικά βακτήρια
Με αφορμή τις διαστάσεις που παίρνει το φαινόμενο, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) έχει εκδώσει λίστα με τα πιο απειλητικά βακτήρια. Τα βακτήρια χωρίζονται σε τρεις ομάδες: στα ζωτικής σημασίας μικρόβια, στα υψηλής προτεραιότητας και στα μέτριας προτεραιότητας.
Στην ομάδα με τα ζωτικής σημασίας μικρόβια συμπεριλαμβάνονται όσα έχουν ήδη αναπτύξει πολυανθεκτικότητα, δηλαδή δεν μπορούν να καταπολεμηθούν με πολλά και διαφορετικά από τα υπάρχοντα αντιβιοτικά. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν η ψευδομονάδα η αεριογόνος, το εντεροβακτήριο και το ακινετοβακτήριο baumannii. Πρόκειται για βακτήρια που συναντώνται στις ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις.
Στις άλλες δύο ομάδες ανήκουν βακτήρια που παρουσιάζουν ολοένα μεγαλύτερη ανθεκτικότητα και προκαλούν κοινές ασθένειες, όπως η βλεννόρροια και η τροφική δηλητηρίαση. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται ο χρυσίζων σταφυλόκοκκος, το καμπυλοβακτηρίδιο, το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού και η σαλμονέλα.
Τα αντιβιοτικά μπορούν να είναι πραγματικά σωτήρια, αλλά η λάθος χρήση τους μπορεί να εξελιχθεί σε μαζική απειλή για όλους μας. Για αυτό πριν σκεφτείτε να λάβετε αντιβίωση την επόμενη φορά που δεν αισθάνεστε καλά, μην επισκεφθείτε το φαρμακείο αλλά τον γιατρό σας.
tvxs.gr
